การรักษาระดับคุณภาพน้ำในบ่อให้ปลอดภัยมีความสำคัญต่อสุขภาพของสัตว์น้ำและคุณภาพน้ำในบ่อ

ในบ่อเลี้ยงปลาและกุ้ง สารประกอบ แอมโมเนีย (NH₃) และ แอมโมเนียม (NH₄⁺) มีบทบาทและผลกระทบต่างกันต่อสิ่งมีชีวิตในน้ำ:

แอมโมเนียมยังเป็นแหล่งไนโตรเจนสำคัญที่สามารถเป็นปุ๋ยสำหรับสาหร่ายและพืชน้ำ แต่ถ้ามีมากเกินไปก็อาจกระตุ้นการเจริญเติบโตของสาหร่ายเกินควบคุมจนทำให้เกิดการขาดออกซิเจนในน้ำ (eutrophication)

แอมโมเนีย (NH₃):

แอมโมเนียในรูปแบบนี้เป็นแก๊สที่ละลายอยู่ในน้ำ เป็นสารพิษต่อปลาและกุ้งอย่างมาก แม้ในปริมาณที่น้อยก็สามารถทำให้ปลาและกุ้งเกิดความเครียด หรืออาจถึงขั้นเสียชีวิตได้หากมีความเข้มข้นสูง

การเกิดแอมโมเนีย (NH₃) มักมาจากการย่อยสลายของเสียและของเหลือในน้ำ ซึ่งจะถูกแบคทีเรียเปลี่ยนจากแอมโมเนีย (NH₃) ไปเป็นแอมโมเนียม (NH₄⁺) ในสภาพที่ pH ต่ำกว่า 7 หรือในสภาพที่มีปริมาณออกซิเจนพอเพียง

แอมโมเนียม (NH₄⁺):

แอมโมเนียมเป็นไอออนที่มีความเป็นพิษต่ำกว่าแอมโมเนียมากและสามารถละลายในน้ำได้ง่าย ดังนั้นปลาและกุ้งสามารถอยู่ในน้ำที่มีแอมโมเนียมในระดับหนึ่งได้โดยไม่เป็นอันตราย

แอมโมเนียมจะถูกสร้างขึ้นเมื่อมีการลดระดับ pH (น้ำมีความเป็นกรดเพิ่มขึ้น) ทำให้แอมโมเนียถูกเปลี่ยนรูปเป็นแอมโมเนียมมากขึ้น ซึ่งจะช่วยลดความเป็นพิษของแอมโมเนียในน้ำได้

แอมโมเนียมคือค่ารวมของแอมโมเนียหรือ Total Ammonia หรือ Ammonium Ion ตัวของมันเองไม่ได้มีพิษต่อสัตว์น้ำ แต่ถ้าในน้ำมีแอมโมเนียมสูง นั่นก็หมายถึงมีแอมโมเนียสูงด้วยเช่นกัน เมื่อแอมโมเนียสูงก็ย่อมเป็นอันตรายต่อสัตว์

แอมโมเนียมาจากของเสียในตัวสัตว์ที่ขับออกมาในกระบวนสุดท้ายของการเผาผลาญอาหาร(metabolism) และยังมาจากกระบวนการที่ย่อยเศษซากของเสียต่างๆรวมทั้งเศษอาหารที่เราให้แล้วเหลือจากสัตว์กิน

ภาพประกอบการอธิบายบ่อเลี้ยงขนาดใหญ่โดยใช้ภาพจากAI

ในการเลี้ยงปลาและกุ้ง ค่า แอมโมเนีย (NH₃) และ แอมโมเนียม (NH₄⁺) ที่เหมาะสมควรอยู่ในระดับต่ำมากเพื่อหลีกเลี่ยงผลกระทบต่อสุขภาพของสัตว์น้ำ โดยเฉพาะค่าแอมโมเนีย (NH₃) ที่มีความเป็นพิษสูงกว่าแอมโมเนียม (NH₄⁺)

ค่าแอมโมเนีย (NH₃) ที่เหมาะสม:

• ค่า NH₃ ควรต่ำกว่า 0.05 มก./ลิตร (mg/L) หรือต่ำกว่านั้น ซึ่งเป็นระดับที่ปลอดภัยสำหรับการเลี้ยงปลาและกุ้งทั่วไป
• ถ้า ค่า NH₃ สูงกว่า 0.05 มก./ลิตร อาจเริ่มส่งผลให้ปลาและกุ้งมีความเครียด และหากถึง 0.1 มก./ลิตร หรือมากกว่านั้น จะเป็นอันตรายและอาจทำให้ปลาหรือกุ้งตายได้ในเวลาไม่นาน

ค่าแอมโมเนียม (NH₄⁺) ที่เหมาะสม:

• ค่า NH₄⁺ ไม่มีความเป็นพิษสูงเช่น NH₃ และสามารถอยู่ในน้ำได้ในระดับหนึ่ง ไม่ควรเกิน 1-2 มก./ลิตร สำหรับการเลี้ยงปลาและกุ้ง
• อย่างไรก็ตาม ควรควบคุมค่า NH₄⁺ ไม่ให้สูงเกินไปเพราะอาจกระตุ้นการเจริญเติบโตของสาหร่ายมากเกินไป ซึ่งอาจทำให้คุณภาพน้ำเสื่อมลง

ในการตรวจวัดคุณภาพน้ำสำหรับบ่อเลี้ยงปลาและกุ้ง ควรเน้นวัดค่าของแอมโมเนีย (NH₃) หรือรองลงมาเป็นแอมโมเนียม(NH₄⁺) เพราะแอมโมเนียในรูปแบบนี้เป็นสารพิษที่ส่งผลกระทบโดยตรงและเป็นอันตรายต่อสัตว์น้ำโดยเฉพาะในระดับที่เกิน 0.05 มก./ลิตร ก็อาจเริ่มส่งผลต่อสุขภาพของปลาและกุ้งแล้ว

ภาพตารางเปรียบเทียบค่าต่างๆของแอมโมเนียแอมโมเนียมที่pH

โดยอ้างเครดิตจากMr.Shrimp-Blockdit และ The aquatic life science company

เหตุผลที่ควรวัดค่า NH₃ :

1. พิษต่อปลาและกุ้ง: NH₃ มีความเป็นพิษมากกว่า NH₄⁺ อย่างมาก สัตว์น้ำที่สัมผัสกับ NH₃ ในระดับสูงจะมีความเสี่ยงต่อความเครียด การบาดเจ็บของเหงือก ระบบหายใจ และอาจถึงขั้นตายได้
2. การจัดการน้ำ: การรู้ค่า NH₃ จะช่วยให้ควบคุมคุณภาพน้ำได้ง่ายขึ้น หากค่า NH₃ สูงกว่ามาตรฐาน ควรทำการปรับค่า pH ให้เหมาะสม (เช่น ลด pH ให้ NH₃ เปลี่ยนเป็น NH₄⁺ ที่มีพิษต่ำกว่า) หรือเพิ่มการหมุนเวียนน้ำเพื่อลดความเข้มข้นของแอมโมเนีย

แต่วัดค่า NH₄⁺ ก็มีประโยชน์เช่นกัน:

การวัดค่า NH₄⁺ ก็ยังคงมีประโยชน์ในการบอกปริมาณแอมโมเนียมในน้ำทั้งหมด ซึ่งจะช่วยให้รู้ถึงศักยภาพในการเพิ่มขึ้นของ NH₃ หากค่า pH และอุณหภูมิเปลี่ยนแปลงไป

วิธีควบคุมระดับ NH₃ และ NH₄⁺:

• ควบคุมค่า pH ให้อยู่ระหว่าง 6.5 – 7.5 เพื่อช่วยลดการเปลี่ยน NH₄⁺ เป็น NH₃ (แอมโมเนียมจะเสถียรในสภาวะที่ pH ต่ำกว่า)
• เพิ่มออกซิเจน ในระบบน้ำ เพื่อช่วยแบคทีเรียในการย่อยสลายแอมโมเนียผ่านกระบวนการไนตริฟิเคชัน
• ควบคุมอุณหภูมิและของเสีย ในบ่อเพื่อป้องกันการสะสมของแอมโมเนีย

การรักษาระดับแอมโมเนียและแอมโมเนียมให้อยู่ในระดับปลอดภัยมีความสำคัญต่อสุขภาพของสัตว์น้ำและคุณภาพน้ำในบ่อ

ข้อสรุป

สำหรับบ่อเลี้ยงปลาและกุ้ง:

• ควรควบคุมระดับ pH ให้อยู่ในระดับที่เหมาะสม (โดยทั่วไปประมาณ 6.5 – 8) เพื่อให้ NH₃ อยู่ในรูป NH₄⁺ ที่มีความเป็นพิษต่ำกว่า
• ควรติดตามและควบคุมคุณภาพน้ำ เช่น การวัดระดับแอมโมเนียและค่า pH เพื่อลดโอกาสเกิดพิษจาก NH₃

สนใจสอบถามได้ค่ะ

รับออกแบบ ติดตั้ง ระบบน้ำเพื่อการเกษตร ระบบน้ำแปลงเกษตร ระบบแปลงเปิด ระบบแปลงปิด ระบบอัตโนมัติ ระบบสมาร์ทฟาร์ม เซนเซอร์วัดค่าในดิน พืชไร่ พืชสวน ระบบควบคุมอัตโนมัติ เก็บข้อมูลจากเซนเซอร์
SmartFarmDIY.
ขอบคุณมากค่ะ

สนใจติดต่อสอบถามได้ด้านล่างนะค่ะ
ขอบคุณค่ะ
สนใจติดต่อได้ที่
#รับออกแบบติดตั้งระบบฟาร์ม
#smartfarmdiy
สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมหรืออุปกรณ์อื่นๆ ได้ที่
LINE ID : @smartfarmdiy
@smartfarmin
โทร. 02-077-9707
อีเมล์ : contact@smartfarmdiy.com
www.smartfarmdiy.com
www.smartfarmdiys.com
#smartfarmdiy
#ระบบสมาร์ทฟาร์ม#plantfactoryfarm
#โรงเรือนสมาร์ทฟาร์ม#ระบบน้ำหยด#ระบบพ่นหมอก#ระบบสปริงเกอร์#ระบบพรางแสงไฟฟ้า#ระบบปลูกพืชในร่ม#สมาร์ทฟาร์มปศุสัตว์#อุปกรณ์เทคโนโลยีฟาร์ม#ระบบอควาโปรนิกส์

LINE ID : @smartfarmdiy

@smartfarmin Tel. 02-077-9707 Email : contact@smartfarmdiy.com

www.smartfarmdiy.com

www.smartfarmdiys.com

#smartfarmdiy#Smart_farm_system#plantfactoryfarm#Smart_farm_house #Drip_system#Fog_system#Sprinkler_system#electric_light_masking_system#indoor_plant_growing_system#Smart_AI#farm_technology_equipment#Aquaponics_system#Computer_smart_farm